چه درخت توتی بکاریم؟

کاشت درخت توت در روستای اوره و سایر روستاهای نطنز، در کنار نهرهای آب، از قدیم مرسوم بود. کشاورزان نه برای استفاده تجاری بلکه به نیت استفاده رهگذران، پرندگان و چرندگان از توت و به عنوان باقیات صالحات، درخت توتی را از خود به یادگار می گذاشتند. به خاطر دارم که مرحوم پدرم در دره های گلتنگ، وینگ و در کوهنوردی هایی که داشتیم، از شاخه توتی که از قبل و با برنامه ریزی با خود به عنوان عصا بر می داشت ، استفاده می کرد و آن را در کنار چشمه هایی که در دره های کرکس وجود داشت، غرس می کرد. به عبارت دیگر، شاخه توت را به روش قلمه زنی می کاشت. یک بار که از او سوال کردم چرا این کار را می کنید، جواب داد یک بار خودم در شرایطی قرار گرفتم که پیاده روی طولانی ای کرده بودم و هیچ خوارکی و غذایی همراه خود نداشتم، اما یک درخت توت مرا نجات داد. من نیز این کار را می کنم تا باقیات صالحاتی باشد. اگر انسانی میل کرد دعا می کند و اگر انسانی هم میل نکرد، پرنده ها و حیواناتی که از این توت تغذیه می کنند، اجر و ثواب فراوانی دارد. خدایش رحمت کند. 

حقیقت این است که امروزه کمتر کسی به این کار توجه می کند. برخی از کسانی که به دلیل بهره برداری از منابع طبیعی، طبق قانون موظفند به عنوان جایگزین منابع نابود شده، درختکاری کنند، دور این درخت ها را نیز فنس می کشند که کسی نتواند استفاده کند در حالی که توصیه قانون برای این درختکاری ها نه برای تصاحب زمین و مالکیت درخت ها، بلکه به عنوان استفاده عموم و جبران خسارتی است که به منابع طبیعی منطقه زده شده. 

این که چرا گذشتگان اوره بیشتر درخت توت را تکثیر می کردند، یکی از دلایل اصلی آن، مقاومت عالی درخت توت به کم آبی، خاک نامناسب، شرایط آب و هوایی و . است. از درخت توت می توان به عنوان بادشکن در حاشیه باغ نیز استفاده کرد. 

اگر شما هم علاقمند به کاشتن درخت توت باشید، شاید این سوال برایتان وجود داشته باشد که بهترین درخت توتی که می توانیم در اوره بکاریم چیست؟ 

درخت توت انواع مختلفی دارد که به ترتیب برای شما توضیح می دهم: 

1. توت وحشی: توت وحشی که در اوره به توت نرک هم مشهور است، عجیب مقاوم است. این رقم توت، از حیث میوه ، توت خوبی نمی دهد. بعضی از ارقام آن فقط گرده زا هست و برخی از ارقام آن هم میوه آن بسیار ریز و با کیفیت و شیرینی پایین است. رقم توت وحشی به عنوان بهترین پایه برای پیوند سایر ارقام توت کاربرد دارد. در اوره به توت وحشی توت برگ هم گفته می شود. چرا که برگ این توت برای پرورش کرم ابریشم مورد استفاده قرار می گیرد. در روستاهایی مانند خفر و جزن و توت برگ در کنار نهرها زیاد وجود دارد. در ابتدای دوره پرورش کرم ابریشم که کرم ها در اغاز مرحله رشد قرار دارند، استفاده از برگ سایر ارقام توت، سبب آسیب رساندن و مرگ آن ها می شود، به خصوص برگ توت سفید قزوینی. 

2. توت سیاه: توت سیاه هم نوعی رقم غیر پیوندی توت وحشی است که با بذر تکثیر می شود و در کنار نهرهای اوره گاه و بیگاه این نوع توت دیده می شود. تفاوت توت سیاه با شاتوت این است که توت سیاه ریزتر است و بر خلاف شاه توت که تا به رنگ سیاه در نیاید، شیرین نخواهد شد، توت سیاه از همان ابتدا شیرین است و به مقدار کمی ج، اما طعم شاتوت برتری بسیاری بر توت سیاه دارد. توت سیاه هم درخت بسیار مقاومی است. 

3. توت مجنون: این رقم توت در اوره کمتر کاشته شده است. به این دلیل که توت مجنون رشد چندانی ندارد و بیشتر برای پارک ها و باغچه های منازل مناسب است. 

4. شاه توت: شاه توت را می توان گفت سلطان میوه هاست. در برخی از مناطق به درخت شاه توت، درخت سید می گویند. شاه توت هم با قلمه تکثیر می شوند هم با پیوند. شرایط آب و هوایی اوره به گونه ای است که شاه توت در آن بسیار عالی ثمر می دهد. هم رشد خوبی دارد و هم میوه با کیفیتی ارائه می دهد. اگر شما می خواهید هم درخت توتی داشته باشید که برای تازه خوری از آن استفاده کنید و هم استفاده تجاری کنید، شاه توت بهترین گزینه ای است که به شما پیشنهاد می کنم. هم مراقبت کمی می خواهد و هم محصول فراوان می دهد و هم محصول آن ارزش اقتصادی بالایی دارد. شما می توانید شاه توت را بچینید، درفریزر نگهداری کنید و در فصل زمستان به آب میوه فروشی ها با قیمت بسیار عالی بفروشید. برزک کاشان با شرایط آب و هوایی مشابه اوره و نطنز، به پایتخت شاه توت ایران مشهور است. تفاوت برزک با منطقه ما در مدیریت خوب باغداری کل منطقه است. هر چه در منطقه ما چنار و سپیدار و درختان خود روی شغال کشتی (به قول اوره ای ها) می بینید در آن منطقه درختان مدیریت شده شاه توت می بینید، با بهره اقتصادی فوق العاده. درختانی مانند چنار دچار آفاتی مثل کرم خراط می شوند اما شاه توت آفتی ندارد. میوه هایی مانند بادام و انگور آفت های گوناگونی دارند، ریزش محصول آسیب دیده دارند و . . اما شاه توت چنین مشکلی ندارد. 

5. توت سفید پیوندی: توت سفید خود ارقام بسیار متنوعی دارد. برخی درشت برخی ریز برخی کم آب برخی پر آب برخی بند نازک و برخی بند سفت برخی شیرین و برخی با شیرینی کمتر. در این بین بهترین رقمی که در اوره از گذشته وجود داشته و خوب هم جواب داده، رقم توت سفید قزوینی است. توت قزوینی درشت، آب دار، با شیرینی بالاست. درختان توت زیادی در اوره از همین رقم در حال حاضر وجود دارد. توت خشک قزوینی اگر در حجم گسترده کاشته شود ارزش تجاری خوبی هم دارد. به این شرط که در جایی کاشته شود که از نظر بهداشتی در معرض خطر نباشد. توت میوه ای است که شغال، جوجه تیغی، گراز و جانوران مختلف به آن علاقه دارند و هنگام خوردن این میوه از پای درخت، گاهی آن ها را نیز آلوده می کنند و قابل جمع اوری برای بهره برداری و فروش نیست. بنا بر این اگر شما می خواهید از توت سفید با رویکرد تجاری استفاده کنید، در باغی که از حفاظ کافی با فنس و . بهره مند است توت سفید بکارید.

6. توت موزی: توت موزی هم رقم تجاری خوبی برای شما می تواند باشد. این نوع توت از حیث اندازه بزرگ بوده و در دو نوع سفید و سیاه وجود دارد که می توانید آن را تهیه کرده و در باغ خود بکارید. بسیار پر رشد است. نهال آن مورد علاقه گراز برای تعیین قلمرو است که طبعا باید هنگام کاشت مراقبت لازم را از آن به عمل بیاورید. 

در تصویر زیر می توانید اندازه توت موزی را با اندازه شاه توت مقایسه کنید: 

از ارقام توتی که گفته شد، شما کدام نوع را بیشتر دوست دارید؟